Prosa Tradisional
(Hikayat Upu Daeng Menambun)
Bab III
Kisah bermula dengan
pelayaran Upu Deang dengan lima bersaudara. Pelayaran Upu Daeng disertai juga
Sultan Muhammad Zainuddin. Baginda berkenan menjodohkan anakanda puteri baginda
dengan Upu Daeng dan lima saudaranya. Daeng Perani menolak kerana telah
berkahwin. Daeng Perani mencadangkan Upu Daeng Menambun berkahwin dengan Puteri
Kesumba anakanda Sultan Muhammad Zainuddin. Upu Daeng Menambun bersetuju.
Bab IV
Upu Daeng Menambun berkahwin dengan Puteri Kesumba. Sultan Muhamad Zainudin
bertitah kepada Upu Daeng dan lima bersaudara menyerang Panembahan Agung. Upu
Daeng dan lima bersaudara sampai ke
pengkalan negeri Matan. Berita kedatangan Upu Daeng sampai ke pengetahuan
Panembahan Agung. Menantu Panembahan Agung, Daeng Mataku dan Tuan Hj Hafiz
berjumpa Upu Daeng berlima. Mereka bersalaman dan bertanya khabar. Selepas itu
mereka menghunus keris untuk bertikaman. Upu Deang Menambun berkata kepada
Daeng Mataku dan Tuan Hj Hafiz bahawa mereka semua orang Bugis. Daeng Mataku
dan Tuan Hj Hafiz berasa serba salah kerana arahan Panembahan Agung agar
menghalang Upu Daeng berlima daripada masuk ke dalam kota sama ada secara
lembut ataupun kekerasan. Tuan Hj Hafiz mencadangkan agar tidak ada pertumpahan
darah. Upu Daeng berlima telah masuk ke kota dan menawan Panembahan Agung.
Panembahan Agung telah dibawa mengadap Sultan Muhamad Zainudin oleh Upu Daeng
berlima.
Bab V
Upu Daeng berlima telah
berlayar ke Riau berjumpa dengan Sultan Raja Sulaiman. Baginda meminta
pertolongan Upu Daeng berlima pergi menyerang Siak kerana Yang Amtuan Raja
Kecil telah menculik saudara perempuannya dan dijadikan isteri. Upu Daeng
berlima bersetuju dengan syarat apabila menjadi Yang Amtuan Besar, baginda harus
melantik antara mereka berlima menjadi Yamtuan Muda. Maka berperanglah orang
Siak dengan orang Bugis. Yang Amtuan Raja Kecil terpaksa berundur ke hulu
negeri Siak. Sultan Raja Sulaiman mengucapkan terima kasih kepada Upu Daeng
berlima kerana berjaya mengalahkan Yang Amtuan Raja Kecil. Seperti yang
dijanjikan, Yang Amtuan Raja Sulaiman memilih Upu Daeng Merewah dilantik
menjadi Yang Amtuan Muda di Riau. Upu Daeng Chelak dijodohkan dengan adinda
Yang Amtuan Raja Sulaiman bernama Tengku Puan.
Bab VI
Raja Kedah telah berbalah dengan saudaranya berkaitan takhta lalu meminta
pertolongan daripada Upu Daeng lima bersaudara. Upu Daeng lima bersaudara
sanggup menolong Yam Amtuan Raja Kedah untuk mendapatkan takhtanya dan berjanji
akan memberikan setiap seorang lima belas bahara sebagai balasan. Upu Daeng
telah meminta agar pedagang yang ada di negeri Kedah terutamanya dari Bugis,
Mangkasar dan Mandura di bawah perintahnya namun Raja Kedah berkata bahawa dia
memerlukan masa untuk mengumpul orang tersebut untuk Upu Daeng. Upu Daeng
berjaya mengumpulkan pedagang dari Timur untuk membantu Raja Kedah ditabalkan
menjadi Yang Dipertuan Raja Kedah. Setelah tiga hari, rombongan Upu Daeng lima
bersaudara bersetuju menabalkan Raja Kedah menjadi Yam Amtuan negeri Kedah.
Namun begitu, ada saudara Raja Kedah yang tidak bersetuju dengan pelantikan
baginda ingin menyerangnya dan peperangan berlarutan sehingga tiga hari tiga
malam dan berterusan sehingga lapan hari yang akhirnya kemenangan berpihak
kepada orang Bugis. Raja Kedah yang baru
mengahwinkan Upu Daeng Perani dengan saudara perempuan dan membayar tiga bahara seperti yang
dijanjikan kepada mereka.
Bab VII
Upu Daeng lima bersaudara telah dijemput oleh Raja Sambas dan ingin
menjodohkan antara mereka dengan adik perempuannya yang bernama Urai Tengah
seterusnya dilantik menjadi Pangeran Mangkubumi di Sambas. Upu Daeng Menambun
menerima pelawaan tersebut lalu pergi ke Sambas bersama-sama Upu Daeng Kemasi.
Kedatangan mereka berdua telah disambut oleh Sultan Adil dan anakandanya dan
disediakan satu rumah dalam sebuah kampung. Setelah tiga hari, Sultan Adil
menyuruh pangeran dan kiai bertujuh untuk berjumpa Upu Daeng Menambun dan Upu
Daeng Kemasi bagi menyampaikan hajat
untuk mengahwinkan salah seorang daripada mereka dengan adiknya Raden Tengah.
Upu Daeng Menambun mencadangkan agar Upu Daeng Kemasi dikahwinkan dengan Raden
Tengah dan sultan Adil bersetuju lalu mereka berkahwin. Upu Daeng Kemasi telah
dilantik menjadi Pangeran Mangkubumi di dalam daerah negeri Sambas.
Bab VIII
Setelah sekian lama di
negeri Sambas, Upu Daeng Menambun teringin untuk balik ke negeri Matan. Hal ini
menggembirakan Sultan Muhamad Zainuddin lalu mengadakan sambutan yang hebat
untuk menyambut ketibaannya. Setelah setahun, Sultan Muhamad Zainuddin
mengumpulkan anak-anaknya serta
saudaranya dan pangeran dan kiai untuk membincangkan hal berkaitan
penggantinya. Pangeran dan Menteri penggawa meminta tangguh untuk memilih orang
yang layak menjadi pengganti Sultan Muhammad Zainuddin. Seluruh penduduk Matan
tidak bersepakat untuk memilih pengganti Sultan Muhammad. Sultan Muhammad
Zainuddin akhirnya berkahwin dengan anak Raja Mempawah.
Bab IX
Khabar berita telah sampai
ke Sultan Muhammad Zainuddin bahawa Duli Panembahan Sangkawak telah mangkat.
Lalu anakanda Puteri Kesumba dilantik menjadi Ratu Agung Senuhun dan diraikan
dengan besar-besarann di negeri Matan. Setelah acara keraian selama tujuh hari
tujuh malam, rombongan diraja berangkat balik ke Kuala Mempawah bersama-sama
hamba perempuan dan pengirng raja perempuan. Mereka kemudiannya sampai ke Sebukit lalu
membuka negeri di situ. Setelah selesai segala urusan membuka negeri, mereka
berangkat ke makam Marhum Panembahan Sangkawak.
Kepahlawanan
Kepahlawan Upu Daeng lima bersaudara dalam menakluki dan menawan negeri-negeri
Melayu dan akhirnya menjadi raja di negeri-negeri Melayu.
1. Persoalan keberanian dalam menegakkan keadilan
2. Persoalan menunaikan janji yang telah dibuat.
3. Persoalan perebutan takhta kerajaan
membawa kepada pertelingkahan.
1. Upu Daeng Menambun
·
anak raja
·
mempunyai 4 saudara yang
lain iaitu Daeng Parani, Daeng Kemasi,
Daeng Merewah dan
Daeng Celak.
·
berkahwin dengan Puteri
Kesumba dari Riau
·
dilantik menjadi raja di
Mempawah
2. Daeng Perani
·
saudara yang tertua
antara lima bersaudara
·
beristerikan anak
Nakhoda Alang dari Siantan
·
mempunyai dua orang anak
iaitu Daeng Kemboja dan Daeng Khatijah
3. Daeng Kemasi
·
beristerikan anak Raja
Mempawah
·
dilantik menjadi raja di
Sambas
4. Daeng Chelak
·
dilantik menjadi raja di
Riau
·
berkahwin dengan Tengku
Puan, adinda Sultan Raja Sulaiman
5. Daeng Merewah
·
menjadi Yang Amtuan Muda
di Riau
·
berkahwin dengan Ungku
Encik Ayu, anakanda Ungku Datuk
Temenggung
Latar Masyarakat
1. Masyarakat feudal
Contoh:
Masyarakat yang mengamalkan sistem pemerintahan beraja .
2. Masyarakat Istana
Contoh : Masyarakat yang tinggal di istana seperti raja.
Latar Tempat
1. Riau
Contoh: Upu Daeng Menambun lima
bersaudara membantu Sultan Raja Sulaiman
menyerang Siak.
2. Siak
Contoh: Peperangan antara Upu
Daeng berlima dengan orang Siak.
3. Negeri Matan
Contoh : Tempat Puteri Kesumba diraikan dengan
besar-besaran setelah dilantik menjadi Ratu Agung
Senuhun.
Latar Masa
1. Tujuh hari tujuh malam
Contoh: Meraikan Puteri Kesumba yang
dilantik menjadi Ratu Agung Senuhun.
2. Hari Jumaat
Contoh: Rombongan Ratu Agung
Senuhun mula belayar.
1.
Bahasa istana
Contoh: sultan, ayahanda, patih,paduka.dayang-dayang
2.
Bahasa pinjaman bahasa Arab
Contoh: warith, Allah Subhanahu Wa Ta’ala,
tulisan jawi, Rahmatullah Ta’ala
3.
Kata ganda
Contoh: berkasih-kasihan,
dibagi-bagi, betul-betul
1. Nilai keberanian
Contoh:Upu Daeng berlima
berani menentang musuh.
2. Nilai tolong-menolong
Contoh: Upu Daeng berlima menolong
Raja Sulaiman menentang orang Siak.
3. Nilai menepati janji
Contoh: Raja Kedah memberikan
wang sebanyak 3 gahara seperti yang dijanjikan kepada Upu Daeng berlima kerana
membantunya mendapatkan takhta.
4. Nilaii bekerjasama
Contoh: Upu
Daeng lima berkerjasama dalam menyelesaikan sesuatau masalah.
1. Kita hendaklah berani menghadapi musuh . Upu Daeng berlima berani menentang
musuh.
2. Kita hendaklah bermusyawarah dalam membuat keputusan. Ratu Sultan
bermesyuarat dengan menantunya orang Bugis yang bernama Upu Daeng Menambun.
3. Kita hendaklah membantu orang lain yang memerlukan. Upu Daeng berlima menolong Raja Sulaiman menentang
orang Siak.
4. Kita hendaklah menepati janji.Raja Kedah memberikan wang sebanyak tiga
gahara seperti yang dijanjikan
kepada Upu daeng berlima kerana membantu mendapatkan taktha.
Latihan
1. Senaraikan nama Upu Daeng lima bersaudara.
2. Nyatakan pengajaran yang dapat diambil daripada Hikayat Upu Daeng Menambun.
Jawapan
1. Nama Upu Daeng lima bersaudara ialah daeng Perani, Daeng
Kemasi, Daeng Merewah, Daeng Celak.
.
2. Pengajaran-pengajaran yang dapat diambil daripada Hikayat
Upu daeng menimbun ialah Kita hendaklah berani menghadapi musuh. Contohnya Upu Daeng
berlima berani menentang musuh. Kedua, kita hendaklah menepati janji. Raja
Kedah memberikan wang sebanyak tiga gahara seperti yang dijanjikan kepada Upu Daeng
berlima kerana membantu mendapatkan taktha. Ketiga,kita hendaklah membantu
orang lain. Contohnya Upu Daeng berlima menolong Raja Sulaiman menentang Raja
Siak.
No comments:
Post a Comment